درماتیت پلک یک بیماری بسیار شایع بوده که سبب ایجاد خشکی، خارش و تحریک پوست در اطراف پلک میشود. این اصطلاح ممکن است به اگزما، پسوریازیس یا درماتیت سبورئیک روی پلکها نیز نسبت داده شود. زمانی که علت ایجاد درماتیت پلک آلرژی یا تحریک باشد، درماتیت تماسی پلک نامیده میشود. این مقاله به علائم، علل و روشهای درمان این بیماری خواهد پرداخت.
علائم مرتبط با درماتیت پلک
درماتیت پلک موجب التهاب پوست نازک و حساس اطراف چشم میشود. در این حالت، پلکها متورم، قرمز، خشک و سوزشدار شده و میتواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد. در صورتی که این وضعیت همچنان ادامه داشته باشد، در یک فرآیند به نام لیکنیفیکاسیون ضخیم میشوند. هنگامی که علت ایجاد این بیماری یک عامل تحریک کننده یا آلرژی باشد، علائم معمولا در عرض چند ساعت یا چند روز پس از تماس با ماده برطرف میشوند. علائم باید زمانی که مواد محرک فرو نشست کردند، کاهش یابد.
انواع مختلف و علل ایجاد این بیماری
- درماتیت تماسی آلرژیک: این وضعیت به دلیل واکنش آلرژیک ایجاد شده و سبب التهاب پوست میگردد. برخی از محصولات آرایشی یا فلزات مانند نیکل، علل شایع واکنشهای پوستی آلرژیک هستند.
- درماتیت تماسی محرک: تماس مستقیم با یک عامل تحریک کننده باعث آسیب به لایه بیرونی پوست شده و صابونها و مواد شوینده نمونههایی از آن محسوب میشوند.
- درماتیت آتوپیک: یک نوع از اگزما است که میتواند بر پلکها تاثیر بگذارد.
- درماتیت سبورئیک: یک بیماری شایع بوده که موجب التهاب پوست شده و اغلب بر روی پوست سر رخ میدهد، اما میتواند مناطق چرب پوست مانند پلکها را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
علت دقیق ایجاد این وضعیت مشخص نیست، گرچه به نظر میرسد که یک مولفه ژنتیکی بوده و میتواند بر روی اعضای خانواده تاثیر بگذارد.
روشهای درمان درماتیت پلک
برای درمان انواع مختلف درماتیت پلک، لازم است که افراد چشمهای خود را تمیز نگه دارند و از دست زدن به آن پرهیز کنند. این کار به جلوگیری از تحریک بیشتر یا عفونت کمک خواهد کرد. در صورت امکان، شناسایی و اجتناب از عوامل تحریک کننده تماسی و آلرژیها میتواند در جلوگیری از ایجاد این بیماری کمک کند. این عوامل میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- مارکهای خاصی از لوازم آرایشی
- کرمهای ضد آفتاب
- عطرها
- عینک شنا
- قطره چشم
- مژه مصنوعی
- لنز تماسی محلول
- آلرژنهای هوایی
برای درمان و تسکین فوری درماتیت پلک ناشی از درماتیت آتوپیک (اگزما) یا پسوریازیس فرد میتواند از روشهای زیر استفاده کند:
- مرطوب کردن: استفاده از کرم مرطوب کننده میتواند خشکی و خارش را کاهش دهد. طیف گستردهای از این دست کرمها با نسخه و بدون نسخه در دسترس هستند. استفاده از آنها برای درمان درماتیت خفیف موثر میباشد.
- استفاده از مهار کنندههای کلسینورین: این دارو برای درمان اختلالات التهابی از جمله درماتیت آتوپیک و پسوریازیس استفاده میشود. این دارو را هم میتوان به عنوان کرم و هم به صورت خوراکی مصرف کرد. مهار کنندههای کلسینورین باید با احتیاط استفاده شوند، زیرا ممکن است عملکر ایمنی را مختل سازند.
- استفاده از کورتیکواستروئیدها: برای درمان التهاب و کاهش خشکی پلک، میتوان از کرمهای استروئیدی استفاده کرد. در موارد شدید درماتیت یا اگزما، میتوان قرص کورتیکواستروئید را استفاده کرد. قدرت دارو بستگی به شدت علائم دارد. افراد باید کرمهای کورتیکواستروئید را به صورت محتاطانه استفاده کنند زیرا ممکن است برخی از اثرات آنها را از دست بدهند. اگر این کرم به مدت زمان طولانی در اطراف چشم مورد استفاده قرار گیرد، خطر گلوکوم وجود دارد. این کرمها همچنین میتوانند برخی از عوارض جانبی کوتاه مدت مانند آکنه، رشد مو در مناطق درمان شده و نازک شدن پوست را ایجاد کنند. قرصهای کورتیکواستروئیدی معمولا برای علائم شدید استفاده میشوند، زیرا عوارض جانبی آنها میتواند جدی باشد. اثرات احتمالی شامل فشار خون بالا، دیابت و استئوپروز است.
جلوگیری از بروز این وضعیت
اقدامات زیر ممکن است برای جلوگیری از شیوع درماتیت پلک کمک کننده باشند:
از دست زدن و مالیدن پلکها اجتناب کنید، زیرا این مسئله میتواند موجب آسیب بیشتر به پوست و افزایش خطر ابتلا به عفونت شود.
تغییرات غذایی انجام دهید، زیرا آلرژی غذایی میتواند موجب درماتیت پلک شود. به طور خاص، محصولات لبنی میتوانند باعث بروز علائم درماتیت آتوپیک شوند. قبل از انجام تغذیه مناسب، فرد باید با پزشک مشورت نماید.
محصولات ضد خارش را امتحان کنید. داروهای بدون نسخه میتوانند باعث بروز خارش شوند. استفاده از کمپرس گرم یا سرد نیز میتواند کمک کننده باشد.
از مرطوب کنندههای خاص اجتناب کنید. محصولات حاوی فرمالدئید، لانولین، پارابنها و یا معطر، ممکن است موجب سوزش بیشتر پوست شود.
از لوازم محافظتی چشم استفاده کنید. محافظت از چشمها توسط عینکهای ایمنی در مقابل عوامل تحریک کننده بسیار موثر خواهد بود.
از مرطوب کنندهها استفاده کنید. مرطوب کردن مرتب پلکها به صورت روزانه ممکن است علائم بیماری را از بین ببرد، اما افراد باید احتیاط کنند که چشمها را در معرض مرطوب کننده قرار ندهند.
کمتر از صابون استفاده کنید. حمام کوتاه و استفاده از صابونهای نرمتر، ضد باکتری و بدون عطر میتواند به جلوگیری از این وضعیت کمک کند.
استفاده از لوازم آرایشی را محدود سازید. استفاده از لوازم آرایشی در اطراف چشم مانند سایه چشم یا ریمل مژه و ابرو میتواند ناحیه حساس چشم را تحریک کند.
عوامل خطرساز ابتلا به درماتیت پلک
پوست اطراف چشم نازک و ظریف است، به همین دلیل چشمها بیشتر دچار حساسیت میشوند. برخی عوامل خاص ممکن است احتمال ابتلا به درماتیت پلک را افزایش دهند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
- سن: نوزادان در معرض انواع خاصی از درماتیت از جمله درماتیت سبورئیک هستند.
- ژنتیک: بیماریهای پوستی ممکن است ژنتیکی بوده و زمینه ارثی داشته باشد.
- بهداشت شخصی ضعیف: رعایت نکردن بهداشت میتواند به این وضعیت منجر شود.
- حرفههای خاص: برخی از مشاغل به علت مواجهه مکرر با مواد تحریک آمیز میتوانند احتمال ابتلا به این بیماری پوستی را افزایش دهند. کشاورزان، کارگران ساختمان و کسانی که به تهیه تولید لوازم آرایشی و بهداشتی مشغول هستند، از این دسته از افراد میباشند.
- داروها: برخی از داروها مانند نئومایسین یا بتابلوکرها میتوانند باعث بروز درماتیت پلک شوند.
- شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی مانند تب یونجه، آسم، آکنه یا پسوریازیس نیز ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
