شکستگی بینی: درمان، علائم و علت
بینی شکسته ناشی از ترک یا شکستگی در بخش استخوانی بینی است. این عارضه معمولا” در نتیجه ترومای خارجی بروز میکند. شایع‌ترین عوامل شکستگی بینی شامل ضربات وارده به صورت در طول نزاع، تصادف، سقوط و آسیب‌های ورزشی می‌باشد.
شکستگی بینی اغلب به عنوان شایع‌ترین نوع شکستگی در صورت مطرح میشود، زیرا طبق تحقیقات مختلف، بالغ بر نیمی از موارد شکستگی صورت مربوط به شکستگی بینی است.
بینی شما ممکن است در حین بازی، ورزش، دعوا، حوادث، سوانح، سقوط و افتادن بشکند. اما گفتن اینکه بینی شما قطعا” دچار شکستگی شده، امری دشوار است. زیرا تورم باعث میشود که بینی شما کج و معوج به نظر برسد، حتی اگر نشکسته باشد. بعد از چند روز که تورم کاهش یافت، تشخیص اینکه بینی شما فقط کج ومنحرف شده یا اینکه واقعا” شکسته است، آسان‌تر خواهد شد.
علت ها و دلایل شکستگی بینی
عوامل شکستگی بینی به تروما (ضربه) به بینی یا صورت مربوط است. شایع‌ترین دلایل تروما (ضربه) عبارتند از:
- شایع‌ترین علت شکستگی بینی، دعوا، تصادف و ورزش می‌باشد.در سال ۲۰۰۹ نتایج یک مطالعه از ۲۳۶ بیمارمبتلا به شکستگی اجزاء صورت ناشی از بازی‌های ورزشی، نشان داد که شکستگی استخوان بینی شایع‌ترین نوع شکستگی در صورت است.
- آسیب‌های ورزشی
- دعوا و نزاع
- تصادفات ناشی از اتومبیل
- سقوط از ارتفاع (در کودکان، شکستگی بینی معمولا” ناشی از سقوط است.)
علائم و نشانه‌های شکستگی بینی
معمولا” از کبودی، تورم و خونریزی بینی، آشکار است که به بینی ضربه‌ای وارد شده است. اما با توجه به سابقه آسیب ناشی از تروما باید وجود استخوان شکسته در بینی و یا شکستگی بینی را محتمل دانست.
علائمی که نشان می‌دهد فرد دچار شکستگی بینی شده شامل موارد زیر است:
• حساسیت به لمس بینی
• تورم بینی و صورت
• کبودی بینی
• کبودی زیر چشم (چشم سیاه)
• تغییر شکل بینی (بینی کج و معوج)
• خون دماغ شدن
• صدای “خش خش” یا “ترق تروق” استخوان شکسته (کریپتوس) هنگام لمس کردن بینی و یا احساس خشکی بینی مانند هنگام مالش مو بین دو انگشت
• درد و اشکال در تنفس از سوراخ‌های بینی
چه کسانی در معرض خطر شکستگی بینی هستند؟
حوادث میتواند برای هر کسی رخ دهد، بنابراین تمام افراد در طول زندگی خود ممکن است شکستگی بینی را تجربه کنند. با این حال فعالیت‌های خاصی میتواند خطر ابتلا به شکستگی بینی را افزایش دهد. ازجمله:
• شرکت در ورزش‌هایی مانند بسکتبال و هاکی
• درگیر شدن در یک نزاع فیزیکی
• راندن یک وسیله نقلیه، مخصوصا” بدون کمربند ایمنی
• دوچرخه سواری
شکستگی بینی چگونه تشخیص داده می شود؟
شکستگی بینی از طریق معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی فرد تشخیص داده میشود. ممکن است عکس‌برداری اشعه ایکس از بینی انجام شود. اگر احتمال سایر صدمات صورت و یا شکستگی وجود داشته باشد، سی تی اسکن انجام خواهد شد. پزشک ممکن است ارزیابی بینی را تا زمانی که تورم آن فروکش کند، به تاخیر بیندازد. این تعویق ممکن است چندین روز طول بکشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت مصدومیت بینی همراه با علائم زیر، بلافاصله برای کمک‌های پزشکی به اورژانس مراجعه کنید:
• وارد شدن ضربه به سر یا گردن، که مشخصه آن سردرد شدید، درد گردن، استفراغ و یا از دست دادن هوشیاری است.
• اشکال در تنفس
• عدم توقف خونریزی بینی
• تغییر قابل توجه در شکل بینی که به تورم مرتبط نباشد، مانند ظاهر معوج و یا انحراف بینی
• خروج مایع شفاف آبکی از بینی
راه و روش‌های درمان شکستگی بینی
بلافاصله پس از شکستگی، از یخ استفاده کنید و سر خود را بالا نگه دارید. ممکن است به داروهای مسکن مانند استامینوفن (به عنوان مثال، تایلنول) نیاز داشته باشید. با خواندن و پیروی ازتمام دستورالعمل‌های مندرج روی برچسب.داروها، نکات ایمنی آن را رعایت کنید. تا ۴۸ ساعت پس از جراحت بینی، از مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن (ادویل یا موترین) یا آسپیرین اجتناب کنید. درصورتی که سن شما کمتر از بیست سال است، ازمصرف آسپیرین به دلیل خطر سندرم “ری” خودداری کنید.
- برای شکستگی‌های ساده که استخوان بینی کج و جابه‌جا نشده باشد، پزشک برای درمان شکستگی بینی ممکن است فقط داروی مسکن درد، یخ، و داروی ضد احتقان بینی تجویز کند.
- برای شکستگی قابل توجه که استخوان بینی کج شده باشد، پزشک قطعات استخوان.بینی را دوباره مرتب و همتراز خواهد کرد، همچنین از داروی ضد درد، بی حسی موضعی، و ابزارهای جراحی بینی استفاده خواهد کرد.
- دراکثرموارد، ترمیم شکستگی بینی هنگامی انجام میشود که تورم آن فروکش کرده است.
- همه موارد شکستگی و جابجایی استخوان بینی را نمی‌توان بلافاصله ترمیم کرد.
- همه موارد شکستگی و جابجایی استخوان بینی را نمی‌توان در بخش اورژانس انجام داد. برخی از موارد ممکن است عمل بینی شکسته توسط جراح و متخصص گوش و حلق وبینی نیاز باشد.
اگر خونریزی بینی همچنان ادامه یابد، پزشک ممکن است تامپون (فتیله مخصوص) در سوراخ‌های بینی بیمار وارد کند.
- یک لایه گاز استریل نرم در سوراخ بینی قرار داده میشود تا خونریزی بینی کاملا” متوقف شود. پزشک و یا جراح متخصص معمولا” طی ۲-۳ روز تامپون را از بینی خارج میکند.
- تامپون را از بینی خود بیرون نکشید.
- پزشک همزمان با قرار دادن تامپون، ممکن است آنتی بیوتیک و داروی مسکن نیز تجویز کند
- درصورت وجود آسیب‌های دیگر، ممکن است انجام آزمایش‌های تشخیصی و درمان شکستگی بینی نیز اضافه شود.
جراحی
- شکستگی شدید، ترک‌های متعدد یا شکستگی‌هایی که بیش از دو هفته درمان نشده باشد، احتمالا” کاندید مناسبی برای تنظیم و مرتب سازی مجدد استخوان به صورت دستی نخواهد بود. در این موارد، عمل جراحی برای هم‌ترازی استخوان‌ها و بازسازی شکل بینی ممکن است لازم باشد.
- اگر شکستگی باعث آسیب سپتوم بینی شده باشد و موجب انسداد آن و یا اشکال در تنفس شود، ممکن است جراحی ترمیمی توصیه شود. این جراحی معمولا” به صورت سرپایی انجام میشود.
- برخی از عملهای جراحی ساده میتواند در مطب پزشک انجام گیرد.
- پزشک استخوان شکسته را با فشاربه محل اصلی خود باز می‌گرداند.
- ازابزارهای ویژه و داروهای ضد درد (بیهوشی) ممکن است استفاده شود.
- داروی بیهوشی ممکن است به داخل بینی تزریق شود یا در سوراخ‌های بینی قرار داده شود.
- سایر عملهای جراحی در اتاق عمل انجام میشود.
- این جراحی‌ها پیچیده‌تربوده و شامل تنظیم و همتراز کردن استخوانهای بینی و بافتهای اطراف آن می‌باشد.
- اغلب از روش بیهوشی داخل وریدی (IV) استفاده میشود.
- شکستگی ساده که همراه با جاجایی استخوان نباشد، معمولا” نیاز به عمل جراحی.ندارد.
- پزشک بهترین برنامه درمانی را به شما توصیه خواهد کرد.
پیشگیری از شکستگی بینی
شما می‌توانید با اقدامات احتیاطی، خطر شکستگی بینی را کاهش دهید. برای جلوگیری از زمین خوردن و سقوط، کفش‌های دارای حالت کششی مناسب بپوشید. اگر بازی‌های ورزشی پربرخورد مانند فوتبال و هاکی انجام می‌دهید، همیشه از کلاه محافظ صورت برای جلوگیری از آسیب به بینی خود استفاده کنید. همچنین هنگام دوچرخه سواری یا راندن موتور سیکلت، کلاه ایمنی بپوشید. علاوه بر این، در اتومبیل از کمربند ایمنی استفاده کنید و از بسته بودن کمربند ایمنی کودکان خود نیز اطمینان حاصل کنید.
زمان مناسب جهت جااندازی شکستگی بینی
زمان ایده آل جااندازی در بزرگسالان ضمن ١٠ تا ١۴ روز اول پس از شکستگی است اما با توجه به سرعت بالای ترمیم بافت استخوانی در کودکان، اقدام به جااندازی در کودکان باید به صورت ایده آل طی ۴ روز اول پس از آسیب انجام پذیرد.
جااندازی باید در زودترین زمان ممکن که تورم هنوز ارزیابی دقیق شکستگی را مبهم نساخته است صورت گیرد. اما اگر که تورم بینی و صورت در زمان معاینه کودک توسط پزشک چنان شدید باشد که مانع ارزیابی دقیق شکستگی و جابجایی و دفورمیتی حاصله گردد یک تأخیر ٢ تا ٣ روزه به منظور کاهش تورم قبل از اقدام به جااندازی قطعات شکسته توصیه می گردد.
آیا شکستگی بینی در همه موارد نیاز به جااندازی دارد؟
در مواردیکه شکستگی بینی همراه با جابجایی قطعات شکسته و تغییر شکل ظاهری بینی است و نیز مواردی که شکستگی موجب انسداد در مسیر هوای تنفسی است توصیه به جااندازی می گردد.
شکستگی های فاقد جابجایی نیاز به اقدام خاصی ندارد.
مناسبترین درمان در آسیب بینی درمانی است که کمترین میزان تهاجم را داشته باشد. بالاخص در کودکان باید از درمان های تهاجمی اجتناب نمود چرا که آسیب به مراکز رشد سپتوم بینی که مسئول تکامل ثلث میانی صورت است از عوارض روش های درمانی تهاجمی تر است. جا اندازی بسته به تنهایی برای درمان بسیاری از شکستگی های بینی کفایت می کند.
مراقبت های لازم پس از عمل جراحی شکستگی
خود را از ضربات محافظت نمایید و تا توقف خونریزی استراحت کنید .
هنگام خواب به پشت بخوا بید و زیر سر خود ۲ بالش بگذارید
موقع خوابیدن روی بینی غلت نزنید و از فشار به بینی خودداری کنید.
حتما از بخور استفاده کنید .
برای کاهش درد از کیف یخ روی موضع عمل استفاده کنید.
جهت پیشگیری از عفونت پس از عمل آنتی بیوتیک تجویز می شود که باید به موقع استفاده کنید.برای تسکین درد نیز معمولا قرص سرماخوردگی و استامینوفن کدئین تجویز می شود .
در صورت داشتن تامپون روز پنجم تا هفتم بعد از عمل جهت خارج کردن آن به پزشک معالج خود مراجعه نمائید .
هنگام حمام گچ را برداشته و به جای آن چسب زده و دوباره گچ را بگذارید.
گچ روی بینی شما به مدت ۱۰ روز باقی می ماند. توصیه می شود که تا ۲ هفته عینک نزنید.
چنانچه کمتر از ۴ ساعت از شکستگی گذشته باشد ،معمولا تورم و کبودی زیاد نیست و میتوان شکستگی را جا انداخت ولی اگر بیش از ۴ ساعت از ضربه گذشته باشد معمولا بینی ورم میکند و بهتر است جااندازی را چند روز به تعویق بیندازیم تا در این فاصله تورم بینی کمتر شده باشد . حدوداً تا یک هفته بعد از شکستگی جااندازی آن امکانپذیر است و بعد از این مدت ممکن است بینی شکسته درهمان حالت جوش بخورد و برای اصلاح آن نیاز به جراحی پلاستیک بینی باشد. اگر شکستگی بینی بطور صحیح اصلاح نشود دو عارضه را میتواند بهمراه داشته باشد : اول ، تغییر شکل ظاهری بینی و دوم انسداد تنفس از بینی .
بینی شکسته را میتوان هم با بی حسی موضعی و هم با نیمه بیهوشی در اتاق عمل و یا در مطب جاانداخت. برای جااندازی برشی بر روی صورت بیمار داده نمیشود بلکه با وسیلۀ مخصوصی قطعۀ شکسته شده به جای خود برگردانده میشود. بعد از جااندازی به مدت ۵ روز روی بینی شما گچ طبی قرار خواهم داد که نقش آن محافظت در مقابل ضربات ناخواسته است . بعداز جااندازی نیازی به استفاده ازتامپون بینی نخواهد بود .
در مواردی ممکن است ضربهٌ وارده آنقدر شدید نباشد که باعث شکستگی شود اما باعث تجمع خون در زیرمخاط تیغه بینی شود و این امر باعث انسداد تنفسی از یک یا دو طرف بینی شود . چنانچه به این مشکل توجهی نشود باعث ازبین رفتن غضروف تیغه بینی میشود و در نتیجه شکل ظاهری بینی اصطلاحا ‘ زین اسبی ’میشود . لذا چنانچه بعد از وارد آمدن ضربه به بینی شما ، تنفس ازیک یا هر دو سوراخ بینی برای شما مشکل گشت ، حتما بطور اورژانسی به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نمایید.
