جراحی زیبایی پلک به یکی از پرطرفدارترین جراحی های پلاستیک صورت تبدیل شده است. افرادی که درگیر مشکلاتی مانند افتادگی و پف پلک هستند می توانند به کمک این تکنیک چهره ای زیباتر و جذاب تر پیدا کنند. مراقبت های بعد از جراحی پلک مانند هر عمل دیگری باید به خوبی رعایت شود و کسانی که می خواهند عمل پلک انچام دهند باید به خوبی آن ها را آموزش ببینند. ما در این مقاله به طور کامل مراقبت های بعد از جراحی پلک را به شما آموزش می دهیم. با ما در ادامه همراه باشید…
جراحی پلک، دومین جراحی پرطرفدار کشور
اما همواره راه‌های بسیاری برای شادابسازی و جوان‌سازی چهره وجود دارد که به شما کمک میکند تا سالیان زیادی همچنان یک چهره جذاب و گیرا داشته باشید. یکی از جراحیهای زیبایی که در سطح دنیا مورد توجه است جراحی پلک است. این جراحی برای زیباسازی چشمها و در مواردی برای رفع ناهنجاری‌ها و مشکلات پلک انجام میشود. جراحی پلک پس از جراحی بینی دومین جراحی زیبایی پر متقاضی در کشور ما است.
جراحی پلک چیست؟
جراحی زیبایی پلک یا در اصطلاح پزشکی بلفاروپلاستی یک نوع از جراحیهای زیبایی است که در جهت درمان و یا زیباسازی چشمها صورت میگیرد. این جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک یک روند حساس و دقیق است که طی یک عمل ۱ تا ۳ ساعته توسط جراح فوق تخصص جراحی پلاستیک صورت انجام میگیرد.
جراحی پلک در هر ۴ پلک قابل انجام است. در طی هر عمل جراحی ممکن است تنها دو پلک بالا یا دو پلک پایین و یا هر چهار پلک به صورت همزمان مورد جراحی قرار بگیرد. به طور کلی جراحی پلک به عملی گفته میشود که طی آن مقداری از پوست، ماهیچه یا چربی چشم خارج شده و یا جابجا می شود.
انواع مشکلات پلک
عمل جراحی پلک به دو منظور انجام میشود. این عمل هم به صورت درمانی و هم به صورت زیبایی انجام میگیرد. در هر دو نوع جراحی مراقب بعد از جراحی پلک در تعیین نتیجه آن بسیار مهم است. در نوع اول جراحی که به منظور درمان انجام میشود برای پلک‌هایی است که در نتیجه عوامل ژنتیکی و ارثی و یا در اثر بیماری خاصی پلک‌ها دچار افتادگی و یا پف غیرعادی میشوند و عمل دیدن را با اختلال روبرو میکنند.
افتادگی پلک
در خصوص افتادگی پلک در اثر بیماری چنانچه پلک بالایی دچار افتادگی شود دید چشم محدود شده و دچار مشکل میشود. اگر پلک پایین دچار کشیدگی و افتادگی شود سلامت چشم به خطر افتاده و چشم دچار خشکی و در نهایت زخم و عفونت میشود. در هر دو این موارد در شرایط حاد نیاز به عمل جراحی ترمیمی است. مراقبت بعد از جراحی پلک یکی از عوامل مهم در نتیجه این جراحی است.
پف غیر عادی چشم
در خصوص چشم‌هایی که دچار پف غیرعادی هستند مانند چشمهای آسیایی که در ایران نیز با نام چشم مغولی یا ژاپنی شناخته میشوند میزان زیاد پف مانع از دید چشم شده و شعاع دید را محدود میکنند. در این مورد با یک دوره درمانی پلک و مراقبت بعد از جراحی پلک مشکل بیمار حل شده و دید آن به حالت عادی باز میگردد.
عمل جراحی زیبایی پلک
عمل‌هایی که به منظور زیباسازی صورت انجام میشود زمانی که پوست بیمار در اثر بالا رفتن سن دچار چروک و افتادگی میشود طی یک جراحی پوست اطراف چشم ترمیم شده و چشمها حالت شاداب‌تری به خود میگیرند. همچنین جراحی پلک در سنین جوانی نیز برای تغییر حالت چشمها نیز انجام میشود.
عوامل ایجاد کننده مشکلات پلک
عوامل بی‌شماری در این زمینه تأثیرگذار هستند. یکی از عوامل تأثیرگذار عوامل ارثی و ژنتیکی است که فرد در به وجود آمدن آن نقشی ندارد و میتواند در سن مناسب برای جراحی پلک نسبت به رفع آن اقدام کند. در اثر عوامل ارثی و مادرزادی ممکن است فردی دارای پف بیش از حد چشم باشد و یا به دلیل ناهنجاری مادرزادی دچار عدم تقارن و افتادگی در هر کدام از پلک‌های بالا و پایین باشد. در این موارد به استفاده از عمل و مراقبت بعد از جراحی پلک تا حد زیادی ناهنجاری موجود رفع میشود.
عوامل محیطی تاثیر گذار بر افتادگی پلک
عوامل محیطی تأثیرگذار عواملی هستند که فرد به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روی افتادگی پلک‌ها تأثیر دارد. از جمله این عوامل بالا رفتن سن و در پی آن افتادگی و چین و چروک پوست، تحریکات شدید چشم مانند خارش و یا مالیدن مداوم چشم، بیخوابی طولانی و مکرر، عوامل روحی مانند غم و استرس و فشار عصبی، اشعههای مضر آفتاب در نتیجه استفاده نکردن از کرم ضد آفتاب مناسب و آلرژیهای فصلی هستند. در این موارد چنانچه جراحی پلک صورت گیرد ولی مراقبت بعد از جراحی پلک به درستی انجام نشود نتیجه لازم را نخواهد داشت.
انواع مراجعه‌کنندگان جراحی پلک
مراجعه‌کنندگان برای انجام جراحی پلک به ۳ دسته کلی تقسیم میشوند. این افراد بر اساس نیاز و مشکل خود به جراح مراجعه کرده و درصدد رفع مشکل خود هستند. این ۳ دسته عبارت‌اند از:
- جوانان
این افراد بیشتر به دنبال جنبه زیبایی جراحی هستند. جوانان برای تغییر حالت چشمها و زیباتر شده آن‌ها اقدام به جراحی میکنند. این افراد به دنبال درشتتر کردن چشمها و تغییر حالت آن‌ها از چشمهای آسیایی به چشمهای درشت و یا رفع پف پلک هستند. در نتیجه عمل جراحی مراقبت بعد از جراحی پلک و تغییر حالت چشمها ابروها مقداری به بالا کشیده شده و چشمها درشتتر نشان میدهند.
- میانسالان
در این دسته از مراجعه کنندگان به دلیل بالا رفتن سن و شل شدن و چروک پوسته‌ای اطراف چشم و در نتیجه افتادگی پلک‌ها چهره حالت غمگین و محزونی پیدا کرده و حالت ناخوشایندی برای صورت ایجاد میکند. این افراد به وسیله جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک چهره شادابتر و جوان‌تری پیدا میکنند. این نوع از جراحی پلک در اصطلاح پزشکی بلفاروپلاستی رجوونشین گفته میشود. این جراحی یکی از ۷ جراحی زیبایی مطرح در دنیا است.
- بیماران
این افراد به دلیل عوامل ژنتیکی و مادرزادی و یا به دلیل سانحه و حادثه ای دچار مشکلات حاد چشمی و پلکی می شوند و برای درمان تحت دوره عمل جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک قرار می گیرند. از جمله بیماری های این افراد اختلالات پلک مانند شلی و افتادگی پلک، افتادگی پوست پلک بالایی بر روی مژه ها، شل شدن پلک پایین و بازماندن پلک و خشکی چشم، مشکل عملکرد چشم و اختلال بینایی در نتیجه افتادگی پلک است. به این نوع از جراحی پلک در اصطلاح پزشکی بلفاروپلاستی فانکشنال گفته میشود که شامل روند کلی جراحی پلک و مراقبت بعد از جراحی پلک میشود.
شرایط ابتدایی جراحی پلک
برای انجام جراحی پلک باید وضعیت پلک و مشکلات آن به حدی رسیده باشد که قابل انجام جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک باشد. این نوع از جراحی به دلیل دقت و ظرافت زیادی که در جراحی نیاز دارد جزء جراحیهای با ریسک بالا به شمار میآید. به همین دلیل بهتر است تا زمانی که نیاز به این جراحی ضرورتی ندارد برای عمل اقدام نشود. برای انجام جراحی پلک یک سری شرایط اولیه نیاز است که شامل موارد زیر میشود.
- افتادگی در قسمت بالا و پایین پلک که منجر به محدود شدن وسعت دید فرد میشود و همچنین در زیبایی چهره تأثیر مشهود دارد
- وجود پوست اضافه در قسمت بالای پلک که منجر به کم شدن دید بیمار میگردد
- داشتن پوست اضافه در پلک پایین که منجر به ظاهری نازیبا و مشکلات چشمی در فرد میشود
- وجود پف و چین و چروک غیرعادی در چشم فرد در نتیجه عوامل ارثی و محیطی
تعیین نحوه جراحی افتادگی پلک
جراحی پلک به چندین روش انجام میشود که این روشها به دو دسته با برش و بدون برش تقسیم میشوند. هر کدام از این روشها ویژگیها و شرایط خاص خود را دارند. تعیین نوع جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک با توجه به شرایط فرد و نوع جراحی تعیین میشود. ازجمله عوامل تأثیرگذار بر نوع جراحی عبارت‌اند از:
- جنسیت بیمار
به دلیل تفاوت در نوع پوست زن و مرد نوع جراحی بدون برش و با برش در این افراد متفاوت است. جراحی در این افراد باید به گونهای انجام شود که کمترین اثر بر روی پوست پس از عمل و مراقبت بعد از جراحی پلک نمایان باشد.
- شکل و وضعیت افتادگی پلک‌ها
نوع افتادگی در پلک‌های بالا و پایین چشم و میزان چروک پوست اطراف پلک یکی از عوامل تأثیرگذار بر تعیین نوع جراحی است. نوع جراحی پلک بر میزان مراقبت بعد از جراحی پلک تأثیرگذار است.
- میزان افتادگی پلک‌ها
شدت افتادگی پلک‌های بالا و پایین و تعیین میزان عمق جراحی برای رفع مشکل پلک نیز یکی از عوامل تعیین نوع جراحی و نوع مراقبت بعد از جراحی پلک است.
میزان پف چشمها
- در افرادی که به دلیل وجود پف در پلک بالا و پایین به پزشک مراجعه میکنند میزان پف چشم از عواملی است که نوع جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک را برای فرد تعیین میکند.
همچنین زمان جراحی و سن بیمار و مشکلات و بیماریهای زمینهای بیمار از عوامل تعیین‌کننده در نوع جراحی با بیهوشی و یا بی‌حسی موضعی است. پیش از جراحی پزشک جراح با اطلاع از وضعیت عمومی بیمار و طول مدت جراحی نوع بیهوشی را تعیین میکند.
نکات مهم پیش از جراحی پلک
چنانچه قصد شما برای جراحی پلک قطعی است و برای انجام آن مطمئن هستید و می‌خواهید نتیجه مطلوب از جراحی همراه با مراقبت بعد از جراحی پلک را بگیرید لازم است یک سری نکات را پیش از جراحی رعایت کنید. از شش ماه پیش از جراحی از مصرف هرگونه الکل و دخانیات مانند سیگار و قلیان باید پرهیز شود. همچنین در طی مراقبت بعد از جراحی به منظور داشتن انعقاد خون کافی باید از ده روز قبل از جراحی از خوردن داروهای آسپرین، ایبوپروفن، ایندومتاسین، پیروکسیکام، مفنامیک اسید خودداری شود. چنانچه نیاز ضروری به مسکن داشتید تنها مجاز به استفاده از استامینوفن هستید.
نحوه جراحی افتادگی پلک
جراحی افتادگی پلک با توجه به نوع و شدت افتادگی و پف پلک و همچنین پلک و بالا و پایین متفاوت است. در هر عمل جراحی ممکن است از یک تا چهار پلک به صورت همزمان جراحی شود. همچنین این جراحی در بعضی از مواقع همزمان به جراحیهای زیبایی دیگر انجام میشود. نوع مراقبت بعد از جراحی پلک در این نوع جراحیها بسیار مهم است. جراحی با توجه به نوع پلک به چند صورت انجام میشود که عبارت‌اند از:
- جراحی پلک بالا
هنگام جراحی پلک بالا برای رفع افتادگی و پف چشم یک شکاف بسیار ظریف در ردیف مژههای بیمار ایجاد میشود. پس از ایجاد شکاف لایه پوست نازک به احتیاط کامل توسط جراح بلند میشود. در این مرحله بافت چربی و ماهیچهای چشم نمایان میشود. با توجه به نوع جراحی چربیهای موجود برداشته شده و یا جابجا میشوند. پس از اتمام جراحی بخیههای بسیار ریزی به صورت جذبی در پشت پلک بیمار زده میشود. جراحی پلک بالا دارای حساسیت و ریسک بسیار بالایی است و نیاز به مراقب بعد از جراحی پلک دقیقی دارد و اکثر مواقع تنها برای مقاصد درمانی این جراحی انجام میشود.
- جراحی پلک پایین
جراحی پلک پایین در اکثر مواقع در پی جراحی زیبایی صورت میگیرد. برای جراحی پلک پایین در نوع با برش یک شکاف بسیار ظریف در زیر مژها انجام میگیرد. با توجه به نوع جراحی چربیهای موجود خارج شده و یا به قسمت‌هایی که دارای چربی کمتری هستند ماند گودی چشم منتقل میشوند. در نوع بدون برش جراحی پلک پایین یک خراش سطحی بر روی سطح داخلی چشم ایجاد میشود و از آن راه چربیهای موجود جابجا میشوند. در عمل پلک پایین مراقبت بعد از جراحی پلک در بهبود آن بسیار مؤثر است.
- جراحی پف چشم
در این نوع جراحی پلک هر چهار پلک به صورت همزمان مورد جراحی قرار میگیرد. این مشکل بیشتر در افرادی با چشمهای آسیایی وجود دارد که پف زیاد چشم مانع از دید کامل آن‌ها میشود. در این افراد به دلیل چربی زیاد در چشم، افراد فاقد پلک بالا هستند که پس از خروج چربیهای اضافه این مشکل افراد نیز حل میشود. در تکنیکهای جدید جراحی به جای خروج چربیها آن‌ها را به قسمت‌های کم چربی جابجا میکنند. در این عمل به دلیل درگیر بودن هر دو چشم کار مراقبت بعد از جراحی پلک بسیار مهم و حساس است.
عوارض عمومی پس از جراحی پلک
بعد از هرگونه جراحی تعدادی عوارض مشخص وجود دارد که در همه بیماران یکسان بوده و به شدت‌های متفاوت دیده میشود. این نوع از عوارض عادی بوده و پس از طی ۲ تا ۳ هفته پس از جراحی اثرات آن از بین خواهد رفت. این عوارض عبارت‌اند از:
- خونریزی سطحی و کم به مدت سه روز از جای بخیهها
- وجود کبودی در اطراف چشم و پلک‌ها
- خشکی چشم در اثر استفاده از مواد برای جراحی
- تورم پلک‌ها و چشمها به دلیل وجود بخیه
- تحریک غدد اشکی به مدت سه روز
- تاری دید خفیف پس از باز کردن چشم به دلیل استفاده از پمادها برای بهبود محل بخیه
- درد محدود و طبیعی در محل ایجاد برش و بخیه
- بسته نشدن کامل پلک تا دو هفته پس از جراحی به دلیل وجود بخیه و زخم روی پلک
- در صورتی که قبل از جراحی عدم تقارن بین پلک‌ها وجود داشته است پس از جراحی نیز اندکی از آن باقی خواهد ماند
- حساسیت به نور و دوبینی در سه روز اول پس از جراحی
- وجود پف و بی‌حسی در پلک‌ها به دلیل وجود بخیه بر روی سطح پلک‌ها
- سنگین بودن پلک‌ها و احساس خواب‌آلودگی پس از جراحی
عوارض محدود پس از جراحی پلک
عمل جراحی پلک به دلیل حساسیت نوع عضو مورد جراحی یک نوع جراحی با ریسک بالا است که اگر توسط متخصص با تجربه و دانش آن انجام نشود ممکن است عواقب جبرانناپذیری به همراه داشته باشد. چنانچه خود جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک به درستی انجام نشود امکان بروز مشکلاتی برای بیمار هست. به عنوان مثال تعدادی از این عوارض عبارت‌اند از:
- خونریزی شدید چشم
خونریزی شدید چشم در صورتی پیش میآید که چشم حین جراحی دچار آسیب شده باشد و آسیب به بافت چشم منجر به خونریزی شود. در این نوع خونریزی ممکن است به بافت عصب بینایی چشم فشاری وارد شده باشد که منجر به نابینایی شود. این نوع از خونریزی معمولاً زیاد بوده و با خونریزی طبیعی چشم پس از جراحی متفاوت است. در صورت بروز چنین اتفاقی باید به سرعت با پزشک مشورت شود.
- خشکی شدید چشم
چنانچه پس از سه روز از جراحی بیمار دچار خشکی شدید چشم بوده و این خشکی با اشک مصنوعی نیز برطرف نشد ممکن است به غدد اشکی چشم حین جراحی آسیب وارد شده باشد. خشکی چشم عواقب جبران ناپذیری به دنبال دارد.
- برگشت پلک به داخل و یا خارج
در این مورد اگر بخیه به خوبی انجام نگیرد تا جراحی و برش پلک به درستی انجام نشود ممکن است منجر به برگشت پلک به داخل یا خارج چشم شود. چنانچه پوست پلک پایین بیش از اندازه برداشته شود پس از بهبود بخیهها چشم حالت کشیده پیدا کرده و بخش سفیدی چشم بیشتر از حد خود نمایان میشود و چشم حالت نامتناسبی پیدا کرده و موجب میشود ظاهر زیبایی نداشته باشد.
- ناتوانی در بستن چشم
عدم توانایی در بستن پلک به صورت کامل در حدود ۳ هفته پس از جراحی طبیعی است. چنانچه پس از طی مدت نقاهت و مراقبت بعد از جراحی پلک همچنان پلک به صورت کامل بسته نشود ممکن است پوست پلک بالا بیش از حد برداشته شده و موجب بروز این مشکل شده باشد. در ایجاد این مشکل به صورت طولانی و دائمی قرنیه به مرور خشک شده و منجر به زخم شدن، عفونت و در نهایت کدر شدن چشم و کوری میشود.
- وجود درد طولانی مدت
در طی سه هفته پس از جراحی پلک و تا زمانی که بخیهها جذب پلک میشوند وجود میزانی محدود از درد در پلک‌ها طبیعی است. چنانچه طی این مدت و پس از آن درد زیاد و غیرقابل تحمل بود حتما باید با پزشک جراح مشورت شود.
- وجود تاری دید شدید
در روزهای ابتدای پس از جراحی به دلیل استفاده از داروها و پماد برای مراقبت بعد از جراحی پلک میزانی از تاری دید وجود دارد و طبیعی است. چنانچه این تاری بیشتر از حد عادی بوده و یا طولانی مدت ادامه پیدا کرد حتماً باید به سرعت با پزشک معالج مشورت شود.
دوران نقاهت پس از جراحی پلک
دوران نقاهت و یا مراقبت بعد از جراحی پلک به روزهایی گفته میشود که در آن مدت با رعایت دستورات پزشک روند درمان کامل میشود. مواردی که در ادامه ذکر میشود نکاتی است که ممکن است پس از جراحی برای هر فردی پیش آمده و مورد سؤال قرار بگیرد. توجه به این نکات بیمار را از روند جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک آگاه کرده و بروز هرگونه مشکل را کاهش می‌دهد.
- پس از جراحی از چند ساعت تا یک شب بستری در بیمارستان الزامی است. بستری شدن برای بهبود مراقبت بعد از جراحی پلک ضروری است.
- بلافاصله بعد از جراحی و بیرون آمدن از اتاق عمل چشمها باز شده و نیاز به پانسمان ندارند.
- بخیه استفاده شده در این نوع جراحی از نوع جذبی است و نیاز به کشیدن ندارد. وجود بخیه جذبی در روند مراقبت بعد از جراحی پلک و بهبود پلک‌ها کمک بسیاری میکند.
- دو روز استراحت بعد از جراحی و عدم انجام فعالیت‌های سنگین توصیه میشود.
- بعد از خارج شدن از اتاق عمل تا ۴۸ ساعت استفاده از کمپرس یخ الزامی است.
- هنگام خوابیدن سر باید نسبت به بدن در زاویه ۳۰ درجه قرار گرفته تا مانع از کبودی و تورم بیش از حد چشم شود.
- استفاده از آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک جراح تا یک هفته پس از جراحی هنگام مراقبت بعد از جراحی پلک برای پیشگیری از عفونت چشم الزامی است.
- دوری از اشعههای مضر تا دو هفته پس از جراحی الزامی است.
- از مصرف هرگونه دخانیات و الکل دو هفته قبل و بعد از جراحی برای پیشگیری از بروز مشکلات و بیماری‌ها پرهیز شود.
- استفاده از هرگونه از مواد آرایشی تا دو هفته پس از جراحی ممنوع است.
- در سه روز پس از جراحی تنها با استفاده از سرم شستشو پاک‌سازی چشمها و مراقبت بعد از جراحی انجام شود.
- بعد از سه روز برای شستشوی چشمها میتوان از آب معمولی استفاده کرد.
- به مدت دو هفته استفاده از هرگونه لنز ممنوع بوده و پس از آن باید به پزشک جراح در این زمینه مشورت گردد.
- یکی از نکات مهم در مراقبت بعد از جراحی پلک استفاده نکردن از داروهای آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن طی دو هفته قبل و بعد از جراحی است.
- تا پس از دوران نقاهت باید از هرگونه فعالیت زیاد چشم پرهیز شود.
- به مدت دو هفته از مطالعه کتاب، استفاده از کامپیوتر و تماشای طولانی مدت تلویزیون پرهیز شود.
- تا زمان بر طرف شدن علائم ظاهری جراحی مانند تورم و کبودی چشم از پمادها و داروهای تجویز شده پزشک استفاده شود.
- هیچ‌کدام از دستورات پزشک به صورت خودسرانه قطع نشود و تا زمان صلاحدید پزشک مربوطه ادامه یابد.
- تا مدتی پس از جراحی از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کرده و به آرامی راه بروید.
- برای رفع زودتر کبودیها و تورم پلک‌ها تا حد زیادی مایعات بنوشید.
نکته قابل توجه در خصوص جراحی پلک
باید به این نکته واقف بود که عمل جراحی و مراقبت بعد از جراحی پلک تا حد زیادی موجب بهبود افتادگی پلک و همچنین رفع ناهنجاریهای آن میشود؛ اما این جراحی و ترمیم به صورت دائمی نمیتواند مانع از افتادگی پوست اطراف چشم شود. پوست اطراف چشم بسیار نازک بوده و اتصالی به استخوان دور چشم ندارد به همین دلیل عواملی مانند بالا رفتن سن، استفاده از دخانیات و الکل و سبک زندگی ناسالم این روند را سرعت می‌بخشد.
سخن آخر
چنانچه می‌خواهید پس از جراحی و طی زمان مراقبت بعد از جراحی پلک تا سالیان زیادی چشمان جذاب و زیبایی داشته باشید باید ورزش، تغذیه سالم، خواب کافی، مراقب از پوست صورت، عدم استفاده از دخانیات و الکل را در دستور زندگی روزانه خود قرار دهید تا نهایت نتیجه مورد نظر از جراحی را دریافت کنید. نتیجه نهایی جراحی پس از گذشت حدود ۶ ماه الی ده ماه پس از جراحی مشخص میشود. در این مدت شما میتواند با بهرهگیری از سبک زندگی سالم به روند بهبود جراحی کمک کنید.
