چه کسانی نباید بوتاکس کنند؟

تزریق بوتاکس از پرطرفدارترین اعمال زیبایی دنیای امروز است و سالانه میلیون‌ها نفر در جهان برای رهایی از چین و چروک‌ها و دیگر مشکلات زیبایی به بوتاکس متوسل می‌شوند.

اما تزریق بوتاکس این روزها تنها برای خدمات زیبایی کاربرد ندارد، این روش در سال‌های اخیر برای درمان تعرق زیاد بدن، تسکین دردهای میگرنی، بهبود سردردهای مزمن و برخی از اختلالات کاربرد دارد.اما مثل هر روش درمانی دیگر، می‌تواند خطرات و عوارض خودش را هم داشته باشد که خوب است با آنها بیشتر آشنا شوید.

گروه هایی که باید مراقب باشند

تزریق بوتاکس برای خانم های باردار و شیرده و کسانی که مبتلا به فلج عضلات هستند یا عفونت فعال در محل دارند یا به آلرژی‌های فعال مبتلا هستند، ممنوع است. به هر حال بوتاکس نوعی سم است و احتمال دارد به جنین برسد.

وقتی فردی به بوتاکس حساسیت نشان می‌دهد، به این معنی است که آنتی ژن این سم وارد مویرگ‌های ریز خونی شده و واکنش‌های پوستی نشان داده است. این احتمال وجود دارد که آنتی بادی‌ها بعد از تزریق بوتاکس فعال شوند و به جنین آسیب برسد.

کسانی که بیماری‌های خودایمنی دارند بهتر است بوتاکس تزریق نکنند زیرا سیستم ایمنی در این افراد ضعیف است و هر عامل جدیدی میتواند واکنش‌های ایمنی ایجاد کند و باعث تشدید بیماری قبلی شود.

کسانی که داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین مصرف میکنند، بهتر است از یک هفته قبل از بوتاکس مصرف دارو را قطع کنند تا موقع تزریق خونریزی نداشته باشند.

در افرادی که بیماری زمینه ای کنترل شده دارند، تزریق بوتاکس مشکلی ایجاد نمی کند اما همیشه بهتر است با پزشکشان مشورت کنند. همچنین کسانی که اگزماهای پوستی دارند نیز بهتر است صبر کنند تا بیماری خاموش شود. به دنبال تزریق بوتاکس، اگزما و عفونت فعال در هر ناحیه از صورت می‌تواند سیستم ایمنی را درگیر کند.

عوارضش ناچیز است

حتما دیده‌اید که در بروشور تمام داروها «عوارض احتمالی» بیان شده و حتی محصولات زیبایی استاندارد هم ممکن است برای بعضی‌ها عارضه ایجاد کنند؛ در کل در دنیای پزشکی هیچ عمل زیبایی و حتی درمانی وجود ندارد که صددرصد بدون عارضه باشد. این موضوع در مورد بوتاکس هم صدق می‌کند. هر چند عوارض آن بسیار اندک است. در واقع هر دارویی می‌تواند باعث ایجاد حساسیت شود.

ممکن است بدن در بار اول و دوم بوتاکس را نشناسد و آن را به راحتی بپذیرد اما بار سوم نسبت به آن حساسیت نشان دهد. یکی از عوارض بوتاکس حساسیت است به این صورت که اطراف محل تزریق ورم می‌کند و چند روز بعد خوب می‌شود.

مسئله بعدی این است که در بعضی‌ها تزریق ممکن است باعث سردرد شود. این سردردها ممکن است موقتی بوده و در عرض چند روز خوب شوند یا اینکه ممکن است طولانی‌تر باشند. دوبینی هم از عوارض بوتاکس است. در واقع چون بوتاکس رفتار عصبی عضلانی پیشانی را به هم می‌زند، ممکن است در تعادل دید اثر بگذارد و باعث دوبینی شود یا اینکه ممکن است کمی افتادگی پلک دهد.

البته اگر درست تزریق شود، احتمالش بسیار کم است اما اگر پیش بیاید یک تا یک‌ماه‌ونیم طول می‌کشد تا از بین برود. این مسائل جزو عوارض شایع بوتاکس است اما خطرناک نیست. از آنجایی که تزریق بوتاکس زیاد انجام می‌شود، عوارض آن نیز زیاد به چشم می‌خورد. برای مثال ممکن است در هر یک میلیون نفر ۱۰۰ نفر دچار عارضه شوند یعنی یک نفر از هر ۱۰ هزار نفر. این آمار قابل قبول است و نشان می‌دهد که درصد عوارضش بالا نیست.

بهترین برند چیست؟

دارو باید تمام مراحل لازم و قانونی برای اثبات ایمن بودن را طی کند تا مجوزهای لازم وزارت بهداشت را برای مصارف استاندارد کسب کند.

متاسفانه بعضی از بوتاکس‌هایی که درحال حاضر در ایران استفاده می‌شود داروهای چینی و غیراستاندارد هستند که مراحل ایمنی لازم را طی نکرده‌اند و دوز دقیق و روش نگهداری آنها (حفظ زنجیره سرد) مشخص نیست، بنابراین خطرات زیادتری دارند.

به طور کلی اگر بوتاکس طبق دستوراتی که شرکت سازنده اعلام کرده است، مصرف شود عوارض چندانی نخواهد داشت اما اگر با دوزهای بیشتری استفاده شود یا مناطق مناسب برای تزریق انتخاب نشود، ممکن است باعث افتادگی ابرو، پلک و دوبینی شود. این عوارض با اینکه گذرا هستند، می‌توانند مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد کنند.

معمولاً این عوارض پس از چند هفته با از بین رفتن اثر دارو برطرف می‌شوند. عوارض دیگر ممکن است به صورت سردرد و کبودی و تورم محل تزریق رخ دهد که اینها نیز در عرض ۲روز تا یک هفته برطرف می‌شود. عوارض جدی تر با تزریق دوزهایی که برای اهداف زیبایی به کار می‌روند، دیده نمی‌شوند.

کاربردهای مفید بوتاکس

بوتاکس گیرنده‌های سطح عضلات را مهار می‌کند؛ این مهار موقتی است و حدود ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد تا اثر آن از بین برود. در واقع بوتاکس ماده‌ای سمی است و از نوعی باکتری به نام بوتولینیوم گرفته می‌شود و تیپ‌های مختلفی دارد که تیپ A این سم مصرف پزشکی دارد. نتیجه تزریق این سم در هرجایی از بدن، فلج ‌شدن عضلات آن قسمت است.

بسته به مقدار بوتاکس تزریق شده، عضله به صورت کامل یا ناقص فلج می‌شود. بیشترین کاربرد زیبایی بوتاکس، فلج کردن عضلات ناحیه بین دو ابرو و درمان اخم است.

بعد از آن نیز برای فلج کردن عضلات و اعصاب قسمت خارجی چشم استفاده می‌شود. در مواردی نیز ممکن است برای اسپاسم‌های یک طرفه عضلات صورت استفاده شود به این ترتیب که در آن سمت از صورت که عضله دچار انقباض‌پذیری بیش از حد شده است، تزریق می‌شود و باعث می‌شود که تقارن صورت افزایش پیدا کند.

بعضی اوقات نیز ایجاد باندهای منقبض ‌شونده در ناحیه گردن شکل بدی به آن می‌دهد که برای برطرف کردن آن می‌توان از بوتاکس استفاده کرد.

در صورتی که چین‌های ناحیه بین دو ابرو چین‌های ماندگار باشند و در حال استراحت نیز وجود داشته باشند، عملا بوتاکس اثر خود را از دست خواهد داد زیرا هدف این است که فعالیت عضلاتی که باعث ایجاد چین‌های بدشکل می‌شوند را کاهش دهیم اما اگر بیمار حین استراحت نیز دچار چین‌های ماندگار در ناحیه بین دو ابرو یا صورت باشد با استفاده از بوتاکس نمی‌توان مشکلش را حل کرد و باید از روش‌های دیگر مانند پرکننده‌ها یا عمل جراحی استفاده کند.

قدم اول، انتخاب متخصص ماهر

برای تزریق بوتاکس، حتما باید به یک متخصص مراجعه کنید و به هیچ‌وجه در آرایشگاه و مکان‌های غیرمجاز و تحت نظر افراد غیرمتخصص این کار را انجام ندهید که اگر اشتباهی در میزان یا محل تزریق بوتاکس صورت بگیرد، می‌تواند عضلاتی را فلج کند که ما نمی‌خواهیم!

مثلا اگر در ناحیه اطراف چشم تزریق صورت بگیرد و بوتاکس به داخل عضلات حرکت‌دهنده کره چشم سرایت کند، می‌تواند باعث ایجاد دوبینی و انحراف چشم شود یا اینکه اگر عضلات بالابرنده پلک فلج شوند پلک دچار افتادگی می‌شود و فرد قدرت بستن کامل پلک را از دست می‌دهد. همچنین ممکن است باعث فلج شدن سایر عضلات صورت و درنتیجه حالت غیرطبیعی در صورت شود.

علاوه بر این، بوتاکس می‌تواند باعث حساسیت در افراد شود. اما در عین حال ممکن است در اولین، دومین یا سومین نوبت تزریق، بدن نسبت به بوتاکس آنتی‌بادی تولید کرده و آن را بی‌اثر کند یعنی با وجود اینکه دارو به بیمار تزریق می‌شود، اثر خودش را نداشته باشد.

اگر این دارو مقدار زیادی در جریان خون قرار بگیرد و روی عضلات تنفس اثر کند، می‌تواند مشکلات تنفسی برای فرد ایجاد کند که علائم آن به صورت تنگی‌نفس یا حالت سکسکه ظاهر می‌شود. البته این عوارض بسیار نادر هستند.

سم مار؟!در انواع گرفتگی‌ها و اسپاسم‌های گردن، گرفتگی‌های عضلانی، گرفتگی یا اسپاسم پلک و موارد درمانی دیگر می‌توان از بوتاکس استفاده کرد. در واقع بوتاکس با هدف زیبایی برای افراد زیر ۲۱ سال کاربردی ندارد.

به طور کلی می‌توان گفت که بوتاکس روشی بسیار موثر در درمان چین و چروک‌هاست. از طرفی استفاده از آن بسیار ساده است و نسبت به دیگر عمل‌های زیبایی هزینه نسبتا کمی دارد. علاوه براین عارضه خطرناکی در پی ندارد و نیازی به بستری شدن بیمار نیست.

همچنین دوره نقاهت و میزان ورم آن بسیار ناچیز است و فرد پس از تزریق می‌تواند بلافاصله به کارهای روزمره خود برگردد. البته مانند هر عمل زیبایی دیگر تفکرات نادرستی درمورد آن وجود دارد.

برای مثال برخی افراد گمان می‌کنند که بوتاکس از سم عقرب یا مار به‌دست آمده است درحالی که این موضوع حقیقت ندارد و تنها باعث ترس نابجا از بوتاکس می شود.

بوتاکس‌های آلرژی‌زا!

حتما در مورد بوتاکس‌های چینی و تقلبی زیاد شنیده‌اید؛ خوب است بدانید این بوتاکس‌ها در میزان اثرگذاری، چیزی کم ندارند اما حساسیت‌زایی‌شان بسیار بیشتر از بوتاکس‌های استاندارد است!

اگر فردی پس از تزریق دچار تورم شدید سر و صورت شود، باید به پزشک مراجعه کند. تورم در فرم‌های شدیدش می‌تواند خطرناک باشد. همچنین اگر فرد احساس کند بلعش دچار مشکل شده یا خشکی دهان پیدا کرده است باید فوری خود را به بیمارستان برساند. ممکن است محل تزریق بوتاکس جابه‌جا شود و به مناطق حیاتی بدن برسد یا اینکه کمی دوزش اضافه باشد.

برای مثال در صورت استفاده نادرست می‌تواند تنفس را مختل کند و عضلات حلق و عضلات تنفسی را درگیر سازد. تمامی این هشدارها روی برچسب‌های برندهای معروف بوتاکس نوشته شده است. هرچقدر که آمپول بوتاکس از برند معتبرتری باشد، میزان عارضه و حساسیت کمتر خواهد شد