هایپرهیدروز چیست؟
هایپرهیدروز یا عرق‌ریزی غیر طبیعی، شرایط پزشکی خاصی است که باعث افزایش بیش از حد تعریق در بدن می‌شود. واژه هایپرهیدروز از ترکیب هایپر به معنی بسیار زیاد و هیدروزیس به معنی عرق کردن تشکیل شده است.
عرق‌ریزی غیر طبیعی به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن، شخص بیش از مقدار مورد نیاز عرق می‌کند. البته عرق کردن برای هر شخصی ضروری است، زیرا باعث خنک کردن بدن و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد آن می‌شود. اما افرادی که به هایپرهیدروز مبتلا هستند حتی هنگامی که بدن نیازی به خنک شدن ندارد، عرق می‌ریزند.
بسیاری از افرادی که مبتلا به هایپرهیدروز هستند، از یک یا دو ناحیه در بدن خود عرق‌ریزی غیر طبیعی دارند. اغلب این عرق‌ریزی از کف دست، پاها، زیر بغل یا سر، صورت می‌گیرد. بنابراین در حالی که بقیه قسمت‌های بدن کاملاً خشک است، این یک یا دو ناحیه از عرق خیس می‌شود. این عرق‌ریزی غیر طبیعی می‌تواند فعالیت‌های روزمره شخص را تحت تأثیر قرار دهد. مثلاً دست‌ها آنقدر عرق می‌کند که فرد برای چرخاندن دستگیره در یا استفاده از یک کامپیوتر به مشکل برمی‌خورد یا عرق زیر بغل که غالباً به لباس‌ها نفوذ می‌کند، ظاهر ناخوشایندی را در این ناحیه ایجاد می‌کند. علاوه بر آن، چون پوست بدن همیشه مرطوب است احتمال بروز عفونت‌های پوستی بیشتر می‌شود.
بوتاکس چیست؟
سم بوتولینوم نوع A که اصطلاحاً تحت عنوان بوتاکس شناخته می‌شود، ماده‌ای است که با هدف درمان برخی عوارض از طریق تزریق به درون پوست استفاده می‌شود. در بریتانیا مجوز استفاده از این ماده برای درمان عرق‌ریزی غیر طبیعی موضعی در ناحیه زیر بغل صادر شده است. این ماده سال‌های طولانی برای درمان اسپاسم‌های عضلانی که بر صورت، چشم‌ها و گردن اثر می‌گذارند و نیز برای درمان مشکلات پاها در کودکان مبتلا به فلج مغزی استفاده می‌شده است. همچنین این ماده در حد گسترده‌ای برای اهداف آرایشی و زیبایی استفاده می‌شود.
معمولاً زمانی برای درمان با بوتاکس اقدام می‌شود که سایر درمان‌های موضعی مانند مواد ضد تعرق، روش یونتوفورز و سایر داروها برای درمان عرق‌ریزی غیر طبیعی موفق نباشند. البته بوتاکس، فقط برای درمان عرق بدن در نواحی کوچکی در بدن مؤثر است و برای درمان هایپرهیدروز عمومی (کل بدن) روش مناسبی نیست.
تأثیر بوتاکس بر تعریق زیاد
غدد عرق‌ریز در زیر پوست قرار ندارند، بلکه در داخل خود پوست قرار گرفته‌اند. وقتی که شما عرق می‌کنید، یک پیام شیمیایی به اعصاب سمپاتیک شما ارسال می‌شود و به غدد عرق‌ریز می‌رسد و آنها را فعال می‌کند. وقتی که سم بوتاکس تزریق می‌شود، پیام شیمیایی که به اعصاب سمپاتیک شما ارسال فرستاده می‌شود را متوقف می‌کند و بنابراین این پیام به غدد عرق‌ریز نمی‌رسد. در غیاب این پیام شیمیایی، غده‌های عرق‌ریز نمی‌توانند فعال شوند. در واقع بوتاکس، پایانه عصبی را به طور دائم مسدود می‌کند و در نتیجه، عرق دیگر تولید نمی‌شود. ظرف ۶ تا ۱۲ هفته بعد، بدن شروع به تولید پایانه‌های عصبی جدید خواهد کرد. این پایانه‌های جدید می‌توانند با دریافت پیام شیمیایی، برخی از غده‌های عرق‌ریز را فعال کنند و بدین ترتیب عرق‌ریزی به صورت ملایم مجدداً آغاز می‌شود. ظرف ۴ تا ۱۲ ماه بعد، همه پایانه‌های عصبی مجدداً فعال می‌شوند. در این صورت، عرق‌ریزی به حالت عادی باز می‌گردد و در واقع درمان تمام شده است.
روش کار
قبل از انجام عمل، پزشک با شما مشورت می‌کند تا مشخص کند که بدترین حالت تعریق در کدام ناحیه از بدن شما اتفاق می‌افتد و نیز مطمئن شود که شما مشکل پزشکی خاصی که با روش بوتاکس تداخل داشته یا با آن تشدید شود، نداشته باشید. سپس عوارض جانبی احتمالی این روش به شما اطلاع داده می‌شود تا در مورد هر نوع علائم ناخواسته احتمالی، آگاهی قبلی داشته باشید. نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید آن است که شما در طول مدت عمل، کاملاً هوشیار خواهید بود و این روشی کاملاً طبیعی و رایج برای انجام عمل است.
ابتدا محل تزریق به طور کامل تمیز می‌شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود. سپس هر نوع بی حسی که لازم باشد انجام می‌گیرد اما برای زیر بغل، استفاده از بی حسی لازم نیست. در مرحله بعد، تزریق بوتاکس با استفاده از یک سوزن بسیار ریز انجام می‌گیرد و بوتاکس به بدن شما وارد می‌شود.
بوتاکس عمدتاً برای درمان تعریق زیاد در ناحیه زیر بغل استفاده می‌شود و برای هر طرف، حدود ۱۵ تزریق در مدت زمان نسبتاً کوتاهی انجام می‌گیرد.
استفاده از این روش برای دست‌ها و پاها تا حدودی متفاوت است؛ از جمله اینکه تزریق‌ها می‌تواند دردناک باشد و انجام عمل، مدت زمان بیشتری طول بکشد. اغلب عمل‌های بوتاکس، بین ۱۵ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد که زمان دقیق آن به ناحیه محل تزریق بستگی دارد. هزینه تزریق بوتاکس نیز با توجه به ناحیه درمان در افراد متفاوت است.
مراقبت‌های بعد از عمل و عوارض جانبی احتمالی
بروز نتایج مثبت عمل بوتاکس ممکن است تا یک هفته طول بکشد. بنابراین مهم است که انتظار برطرف شدن معجزه‌آسای مشکل عرق‌ریزی را بلافاصله پس از انجام عمل نداشته باشید. از جمله موارد مراقبت بعد از بوتاکس اینست که ممکن است پزشک از شما بخواهد که از لمس کردن، تحریک کردن یا فشار آوردن به محل تزریق تا چند روز خودداری کنید و فعالیت شدید انجام ندهید. ممکن است در محل تزریق درد اندکی احساس کنید و یا خون‌مردگی‌های کوچکی در این ناحیه تشکیل شود، اما این علائم ظرف یک یا دو روز بر طرف خواهد شد.
بسیاری از بیمارانی که تزریق بوتاکس انجام می‌دهند، غالباً علائم شبیه به سرماخوردگی، خستگی و تاردیدن و احتمالاً درد در قسمت بازوها و گردن بروز می‌کند. همه این علائم موقتی هستند و ظرف چند روز بر طرف می‌شوند. البته این علائم در همه افراد دیده نمی‌شود. بنابراین این روش هیچ‌گونه احساس ناراحتی شدید یا عوارضی که فعالیت‌های روزمره شما را تحت تأثیر قرار دهد، به دنبال ندارد و بسیار به ندرت باعث ایجاد مشکل می‌شود.
آیا بوتاکس ایمن است؟
اگرچه بوتولینوم A، یک پروتئین طبیعی است که از سم یک باکتری (کلوستریدیوم بوتولینوم یا همان باکتری که باعث مسومیت غذایی یا بوتولیسم می‌شود) گرفته می‌شود، اما کاملاً تصفیه و خالص‌سازی می‌شود و در صورتی که توسط یک پزشک متخصص استفاده شود، کاملاً ایمن و مؤثر خواهد بود. وقتی که این ماده برای هایپرهیدروز استفاده می‌شود، هیچ ضرر مهمی برای بدن نخواهد داشت و فقط در نواحی خاصی که تزریق می‌شود فعال خواهد بود و به سایر نقاط بدن گسترش نمی‌یابد.
آیا افرادی هستند که بوتاکس برای آنها مناسب نباشد؟
درمان هایپرهیدروز با استفاده از بوتاکس برای زنان باردار یا مادران شیرده توصیه نمی‌شود. این روش همچنین برای افرادی که مبتلا به اختلالات عضلانی یا عصبی هستند و یا داروهای مربوط به مشکلات عصبی و عضلانی مصرف می‌کنند، مناسب نیست. بیماران مبتلا به مشکلات عصبی-عضلانی، بیماری نیاستنی گراویس یا نشانگان لامبرت ایتون نیز قادر به انجام این روش درمانی نمی‌باشند.
