علتها و دلایل پولیپ بینی
پولیپ بینی یک مشکل التهابی است که منشا آن، نامعلوم است. پولیپهای بینی عمده ترین شکل تودهای در حفرهی بینی هستند. نزدیک به ۳۰ درصد از افرادی که به پولیپ بینی مبتلا هستند به حساسیت نسبت به عوامل محیطی نیز دچار هستند. شیوع پولیپ بینی در کودکانی که به فیبروز کیسه ای (تصلب بافتها) و حساسیت به آسپرین مبتلا هستند، بیشتر است. پولیپ بینی میتواند حتی بیشتر از التهابات و آلرژیهای شدید سالیانه و فصلی بینی، در زندگی روزمره شخص اختلال ایجاد کند. از دست دادن حس بویایی و گرفتگی بینی، شایع ترین علائم پولیپ بینی هستندکه فردبه ناچاربه عمل پولیپ بینی روی می آورد.
بسیاری از افراد ممکن است بدون داشتن سابقهی آسیب به بینی، دچار پولیپ بینی شوند، اما اغلب عاملی منجر به تشکیل پولیپ بینی میشود. این عاملها عبارتند از:
- عفونت سینوسی مزمن یا مکرر
- نفس تنگی
- التهاب آلرژیک بینی
- تشکیل فیبروز کیسه ای در بینی ( تصلب بافتها)
- سندرم کروپ استراوس (مجموعه علائمیمانند گرفتگی صدا و سرفه)
- حساسیت به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: نوعی واکنش آلرژیک به داروهای ضد التهاب مانند آسپرین و ایبوبروفن
در بعضی افراد عوامل ژنتیکی میتواند در مبتلا شدن به پولیپ بینی موثر باشد. عامل ژنتیکی ممکن است به این صورت در ابتلا به پولیپ بینی نقش داشته باشد، که بر نحوهی واکنش مخاط بینی به التهاب، اثر بگذارد.
علائم و نشانههای پولیپ بینی
علائم پولیپ بینی عبارتند از:
- گرفتگی بینی
- انسداد کامل بینی
- خرخر کردن
- ریزش مخاط از عقب بینی
- آبریزش بینی
- درد در صورت
- کاهش حس بویایی
- کاهش توانایی چشیدن طعمها
- احساس خارش در اطراف چشمها
- ابتلای مزمن به عفونتهای صورت
اکثر افرادی که به پولیپ بینی مبتلا هستند معمولا آبریزش بینی دارند، خرخر میکنند و از عقب بینی آنها خلط بینی در گلو میریزد. حس بویایی ۷۵ درصد از افراد مبتلا به پولیپ بینی کاهش مییابد. بسیاری از افراد همچنین به علائم مشابه آسم و تنگی نفس مبتلا میشوند، مانند خس خس سینه، عفونت سینوسها، حساسیت به عطرها، دود، گرد و خاک و مواد شیمیایی. در افراد کمیپولیپ بینی باعث آلرژی به آسپرین و خوراکیهای زردرنگ میشود.
در صورتی که به پولیپ بینی مبتلا هستید بیشتر در معرض خطر ابتلا به سینوزیت مزمن هستید. با بزرگ شدن پولیپهای بینی ممکن است به استخوانهای تیغه بینی فشار بیاید و بینی شکل پهنی پیدا کند که قطعا بر چهره و فرم صورت شخص تاثیر خواهد گذاشت.
در صورتی که به آسپرین یا ادویه و مواد زرد رنگ آلرژی دارید، لازم است با پزشک خود مشورت کنید تا وجود پولیپ بینی را ارزیابی کند. در افرادی که همزمان با آلرژی نسبت به آسپرین، آلرژی نسبت به مواد زرد دارند و به پولیپ بینی مبتلا هستند، بروز واکنشهای آلرژیک میتوانند بسیار جدی و خطرناک باشد.
تشخیص پولیپ بینی
پزشک با استفاده از وسیله ای به نام اتوسکوپ میتواند درون بینی را مشاهده کند و در صورت وجود، پولیپهای بینی را ببیند. در صورتی که محل پولیپها عمیق تر و در سینوسها باشد ممکن است برای دیدن پولیپها نیاز به انجام آندوسکوپی بینی باشد. در روش آندوسکوپی بینی، پزشک یک لوله باریک و منعطف را که سر آن منبع نوری و دوربین قرار دارد وارد بینی میکند و به کمک آن داخل بینی را میبیند.
بعد از تشخیص پولیپ بینی ممکن است برای تعیین اندازه و محل دقیق پولیپ بینی، نیاز به انجام عکسبرداری ام.آر.آی یا سی.تی.اسکن از صورت باشد. پولیپهای بینی در نتایج عکسبرداری به صورت نقاط کدر دیده میشوند. با عکسبرداری همچنین مشخص میشود که آیا پولیپ بینی منجر به تغییر شکل استخوان بینی شده است یا خیر. عکسبرداری همچنین میتواند وجود احتمالی هرگونه تودهی خطرناک دیگر مانند سلولهای سرطانی را مشخص کند.
انجام تست آلرژی میتواند به پزشک کمک کند که منشاء و علت اصلی التهاب مداوم بینی را تشخیص دهد.
برای این تست، نوار کاغذی حاوی مقدار کمیاز بسیاری از آلرژنهای مشترک به پوست میزند و اجازه داده میشود به مدت دو روز در محل باقی بماند. در آن زمان، پزشک نوار را برداشته و به مطالعه نتایج میپردازد و نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن به آلرژنها را بررسی میکند.
در کودکانی که به پولیپ بینی مبتلا هستند انجام تست برای تعیین ابتلا به بیماریهای ژنتیکی مانند فیبروز کیسه ای(تصلب بافتها) ضروری است.
درمان پولیپ بینی
درمان سینوزیت مزمن چه همراه با پولیپ یا بدون پولیپ بینی باشد، چالش برانگیز است. پزشک شما بهترین راه درمان بلند مدت را برای کنترل علائم شما برنامه ریزی میکند و سعی میکند عواملی مانند آلرژی را که موجب التهاب مزمن میشوند، کنترل کند.
هدف از درمان پولیپ بینی کاهش سایز یا ازبین بردن کامل آن است. استفاده از دارو اولین قدم در درمان است. گاهی ممکن است نیاز به انجام جراحی باشد که البته راه حل دائمی برای درمان پولیپ نیست، چرا که ممکن است پولیپها دوباره رشد کنند.
عوارض احتمالی درمان
درمان پولیپ بینی، خصوصا با جراحی ممکن است منجر به خونریزی بینی شود. همچنین جراحی بینی میتواند باعث عفونت بینی شود. استفاده مداوم از اسپریهای استروئیدی بینی یا کورتیزونهای خوراکی نیز موجب کاهش مقاومت بدن نسبت به عفونت سینوسی میشود.
دارودرمانی
داروهایی که التهاب راکاهش میدهند ممکن است در کاهش اندازه پولیپ موثر باشند و علائم گرفتگی بینی را بهبود دهند.
اسپری کردن داروهای استروئیدی در بینی میتواند آبریزش بینی و احساس انسداد بینی توسط پولیپ را درمان کند هرچند با توقف مصرف آنها علائم دوباره بازگشت میکنند. نمونههای از اسپریهای استروئیدی بینی عبارتند از: فلوتیکازون(فلوناز، ورامیست) ، بودزونید(رینوکاست) و مومتازون(نازونکس).
در صورتی که اسپریهای استروئیدی موثر نباشد استفاده از استروئیدهای خوراکی یا قابل تزریق گزینهی بعدی دارودرمانی است. این داروها نمیتوانند یک راه حل بلند مدت برای پولیپ بینی باشند چرا که دارای عوارض جدی مانند حبس مایعات در بدن، افزایش فشار خون و افزایش فشار در چشمها هستند.
داروهای آنتی هیستامین و آنتی بیوتیک نیز ممکن است در درمان آلرژی یا سینوزیت که ناشی از التهاب بینی است مورد استفاده قرار بگیرند.
جراحی
یکی از روشهای جراحی، جراحی آندوسکوپیک سینوسها است. با روش جراحی آندوسکوپیک، امروزه جراحی سینوس کم خطرتر و نتایج آن پیشرفت کرده است.
نتایج جراحی برداشتن پولیپ به روش مرسوم بهتر از روش آندوسکوپی نیست. با ارزیابی صحیح و مناسب قبل از جراحی و داشتن برنامهی خوب برای نحوهی جراحی، میتوان جراحی آندوسکوپی پولیپ بینی را به صورت سرپایی و با کمترین درد و ناراحتی برای بیمار انجام داد.
جراحی پولیپ بینی ممکن است تحت بیهوشی موضعی همراه با تزریق آرام بخش و یا تحت بیهوشی کامل انجام گیرد. در هنگام انجام عمل جراحی باید دقت بسیار بالایی خرج شود تا به حدقه چشم و همچنین اعصاب صورت آسیبی وارد نشود. اانجام عکسبرداری سی.تی. اسکن قبل از جراحی برای ارزیابی آناتومیک بینی اهمیت حیاتی دارد.
بیمارانی که در مورد عمل جراحی پولیپ بینی با پزشک مشورت میکنند، باید نسبت به عوارض احتمالی این عمل کاملا مطلع شوند. این عوارض عبارتند از: ریزش مایع مغزی نخاعی از بینی بعد از عمل، احتمال خونریزی از عروق سینوسی و احتمال بازگشت پولیپ. لازم است بیماران با درنظر گرفتن سایر نیازهای درمانی مانند آلرژی، تنگی نفس و سایر مشکلات مرتبط جراحی شوند.
پیشگیری از پولیپ بینی
مهمترین عامل در پیشگیری از پولیپ بینی، کنترل عامل زمینه ای است که باعث التهاب بینی شده است. برای مثال در افرادی که مرتبا به التهاب آلرژیک بینی دچار میشوند، تغییر دادن یا حذف عوامل محیطی، اجتناب از آلرژنها، مصرف آنتی هیستامین، مصرف اسپرس استروئیدی بینی و تزریق آمپول ضد حساسیت ضرورت دارد. متاسفانه در موارد ابتلا به آسم، کنترل آسم نمیتواند از تشکیل پولیپ پیشگیری کند و این بیماران نیاز به استفاده طولانی مدت از اسپری استروئیدی دارند.
بیمارانی که به طور مزمن به عفونت باکتریایی مبتلا هستند، لازم است با آنتی بیوتیک عفونت را درمان کنند و در صورتی که عفونت با دارو درمان نشود و بیش از ۴ یا ۵ بار در سال اتفاق افتد، نیاز به انجام جراحی خواهد بود.
افرادی که به دلایل ساختاری بینی ممکن است دچار پولیپ بینی شوند، لازم است با جراحی بینی مشکل ساختاری بینی را برطرف کنند. در موارد حساسیت و آلرژی به آسپرین انجام درمان ضد حساسیت به آسپرین میتواند کمک کند. در برخی از موارد ابتلا به آسم،حساست به آسپرین و سندرم نارس استفاده از برخی از خنثی کنندههای لوکوترین، نیز میتواند مفید باشد.